η εκμετάλλευση χρυσού θα οδηγήσει σε περιβαλλοντική και κοινωνική πτώχευση της Θράκης

Σχολιασμός δηλώσεων εκπροσώπου της εταιρίας "Χρυσωρυχεία Θράκης"
Στις 25.2.2011 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Η ΓΝΩΜΗ" συνέντευξη με τον κ. Γιάννη Μπαρά, επιστημονικό συνεργάτη της εταιρίας Χρυσωρυχεία Θράκης (θυγατρική της καναδικής κοινοπραξίας Eldorado Gold). Ο παρακάτω σχολιασμός, αποτελεί αντιπαράθεση των δηλώσεων του κ. Μπαρά και αποσκοπεί στη σωστή δημόσια ενημέρωση με συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία που βασίζονται σε εμπειρίες 35 ετών γεωλογικών, ορυκτολογικών, πετρογραφικών και γεωχημικών εργασιών στην Θράκη (βλ. υποσημείωση στο τέλος του άρθρου).

Τα σχόλια ακολουθούν τη σειρά ροής της εν λόγω συνέντευξης: Σε ερώτηση στο πρώτο μέρος της συνέντευξης, «ποιο είναι το ισοζύγιο για το έργο χρυσού στο Πέραμα» ο κ. Μπαράς δεν δίνει συγκεκριμένη απάντηση και αρκείται μόνο στην αναφορά ότι «υπάρχει σχετική μελέτη που δείχνει πως πρόκειται για θετικό έργο», χωρίς να διευκρινίσει ποια είναι η μελέτη αυτή. Πιθανόν εννοεί την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρίας η οποία φυσικά προβάλει την εκμετάλλευση χρυσού σαν «θετικό έργο». Για την εταιρία μετράει σαν «θετικό» στοιχείο το τελικό προϊόν: ο χρυσός, και δεν την ενδιαφέρει εάν ξεριζώνονται και αλέθονται ολόκληροι λόφοι και καταλήγουν ύστερα από την κυάνωση σαν δηλητηριασμένη λάσπη σε λίμνες αποβλήτων (βλ. λεπτομέρειες παρακάτω).

Στην ερώτηση για τα χαρακτηριστικά του έργου Περάματος, ο κ. Μπαράς περιορίζεται σε αόριστες πληροφορίες σχετικά με την εκμεταλλευσιμότητα του χρυσού στο Πέραμα, ότι «είναι ένα παρά πολύ νοικοκυρεμένο και ιδιαίτερο έργο» και επαναλαμβάνει το παλιό επιχείρημα της εταιρίας ότι το πέτρωμα είναι ευκατέργαστο επειδή είναι οξειδωμένο, «με συνέπεια να μην δημιουργείται όξινη απορροή από σκαψίματα που θα γίνουν». Ο χαρακτηρισμός του πετρώματος στον Λόφο Περάματος σαν «χρυσοφόρο μετάλλευμα» είναι παραπλανητικός διότι δίνει την εντύπωση ότι υπάρχουν κάποιες μεγάλες συγκεντρώσεις μεταλλεύματος χρυσού, πράγμα που δεν συμβιβάζεται με τα ίχνη χρυσού στο πέτρωμα, «3 γραμμάρια ανά τόνο πετρώματος» που αναφέρει ο ίδιος.

Οι επάνω δηλώσεις του κ. Μπαρά είναι απλοποιημένες και ανακριβείς. Για το λόγο αυτό δίνονται παρακάτω μερικά συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με περιεκτικότητες χρυσού στα πετρώματα και τις διαστάσεις του ανοιχτού ορυχείου στο προτεινόμενο έργο Περάματος.

Στην κοινή γνώμη επικρατεί εν μέρει η εντύπωση ότι στον Λόφο Περάματος (και σε άλλες παρόμοιες εμφανίσεις, π.χ. στη περιοχή Σαπών) υπάρχουν κάποιες μεγάλες συγκεντρώσεις χρυσού, δηλαδή ένα είδος "θησαυρού", που μπορεί να τον πάρει η εταιρία με κάποια «σκαψίματα» όπως αναφέρει ο κ. Μπαράς. Διευκρινίζεται ότι οι χαρακτηρισμοί «χρυσοφόρο μετάλλευμα» ή «κοίτασμα χρυσού» είναι παραπλανητικοί, διότι προκαλούν την αίσθηση ότι πρόκειται για μεγάλες ποσότητες του "μαγικού" χρυσού.

Επ’ αυτού συνίστανται οι εξής επεξηγηματικές παρατηρήσεις:
Όλα τα πετρώματα του φλοιού της Γης περιέχουν μεταξύ άλλων ιχνοστοιχείων και ελάχιστα ίχνη χρυσού (συχνά έως 0,01 γραμμάριο στον τόνο). Τα μαγματικά/ηφαιστειακά πετρώματα που καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος του νοτιοανατολικού τμήματος της Θράκης από Μαρώνεια-Σάπες μέχρι Δαδιά/Σουφλί παρουσιάζουν συχνά ορισμένες εξαλλοιώσεις ("επιθερμικές" εξαλλοιώσεις) και περιέχουν μεταξύ άλλων μεταλλικών ορυκτών και μικροσκοπικά ίχνη χρυσού μέχρι 0,5 γραμμάριο στον τόνο. Τέτοιες "επιθερμικές" εξαλλοιώσεις απαντώνται σε πολυάριθμους λόφους από Σάπες μέχρι Πέραμα-Πετρωτά και σε άλλες ηφαιστειακές περιοχές (π.χ. Κίρκη, Αισύμη, Πεύκα/Λουτρά).
Σε ορισμένες από τις "επιθερμικές εμφανίσεις" βρίσκεται ο χρυσός σε μικροσκοπικά ίχνη (ψήγματα συνήθως 5-10 μm = χιλιοστά του χιλιοστού!!) με περιεκτικότητες συνήθως κάτω από 1 γραμμάριο και κατά θέσεις 1 έως 5 γραμμάρια ανά τόνο πετρώματος. Εμφανίσεις με περιεκτικότητες χρυσού ήδη ενός γραμμαρίου ανά τόνο αποτελούν αντικείμενο ενδιαφέροντος για τις εταιρίες και μπορούν να χαρακτηριστούν σαν «κοίτασμα χρυσού» και να καταχωρηθούν σε πρόγραμμα εκμετάλλευσης. Για καλύτερη κατανόηση αναφορικά με τα όρια περιεκτικοτήτων χρυσού στο πέτρωμα αρκεί να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τα δεδομένα της εταιρίας, η μέση περιεκτικότητα χρυσού στον Λόφο Περάματος είναι 3,6 γραμμάρια και το κατώτερο όριο εκμεταλλευσιμότητας μόνο 1,0 γραμμάριο ανά τόνο πετρώματος. Με αυτά τα δεδομένα μπορεί κανείς να υπολογίσει τις μάζες πετρωμάτων που πρέπει να εξορύσσονται. Για την προγραμματιζόμενη παραγωγή χρυσού 40 τόνων στο Πέραμα, θα πρέπει (με τα στείρα) να εξορυχθούν πάνω από 16 εκατομμύρια (!!) τόνοι πετρώματος. Ο γραφικός Λόφος Περάματος θα εξαφανιστεί και θα μετατραπεί σε έναν πελώριο σεληνιακό κρατήρα. Η μαζική εξόρυξη δεν θα περιοριστεί όμως μόνο στο λόφο Περάματος παρά θα επεκταθεί και σε πολλούς άλλους λόφους της Θράκης με τις επάνω αναφερόμενες οριακές τιμές χρυσού.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της εταιρείας, το επιφανειακό ορυχείο στον Λόφο Περάματος σε λίγα χρόνια λειτουργίας θα έχει μήκος 750 μέτρα και πλάτος έως 400 μέτρα. Η εταιρία υποστηρίζει ότι θα εξορύξει μόνο το σώμα του επάνω οξειδωμένου πετρώματος, το οποίο στο κέντρο του έχει (κατά την εταιρία) πάχος 125 (;) μέτρα, πλευρικά όμως μόνο 50–30 μέτρα. Κάτω από το οξειδωμένο πέτρωμα βρίσκεται ένας παχύς ορίζοντας θειούχου μεταλλεύματος πάχους μέχρι 180 μέτρα. Διάφορα στοιχεία (π.χ. όμοιες περιεκτικότητες σε χρυσό με αυτές του οξειδωμένου σώματος) μας επιτρέπουν να ισχυριστούμε ότι η εξόρυξη θα συνεχιστεί σε βαθύτερα επίπεδα, δηλαδή στη θειούχα μεταλλοφορία με ολέθριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, διότι απαιτείται ένταση της κυάνωσης ή και βιομηχανική οξείδωση ("φρύξη") του μεταλλεύματος για την ανάκτηση των μικροσκοπικών εγκλεισμάτων χρυσού στα θειούχα ορυκτά, διοχετεύοντας έτσι τεράστιες ποσότητες θείου στο περιβάλλον. Συγχρόνως θα ενταθεί δραματικά η όξινη απορροή και η εκπομπή τοξικών μετάλλων στο υδρολογικό σύστημα. Η εταιρεία του Περάματος αποσιωπεί για ευνόητους λόγους τις εξελίξεις αυτές.
Το επόμενο μέρος της συνέντευξης αναφέρεται στην κυάνωση και στα μέτρα προστασίας. Στην παρατήρηση ότι «η χρήση του κυανίου είναι βασικό στοιχείο που προκαλεί τις αντιδράσεις του κόσμου...», ο κ. Μπαράς περιορίζεται στην άστοχη παρομοίωση ότι «αν φάμε πέντε κιλά πικραμύγδαλο (σημ.: περιέχει ίχνη κυανίου) ...τότε επίσης θα δηλητηριαστούμε» και ότι το κυάνιο στα μεταλλευτικά τέλματα θα είναι όπως «το χλώριο, το οποίο χρησιμοποιούμε σε τέτοια ποσότητα μέσα στο νερό ώστε να είναι άκακο για τον οργανισμό μας». Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο να βοηθήσουμε τον κ. Μπαρά στην πληροφόρηση και να επεξηγήσουμε στους κατοίκους της Θράκης τι σημαίνει η χημική ανάκτηση μικροσκοπικών ψηγμάτων χρυσού από τις μάζες των εξορυχθέντων πετρωμάτων:
Σωστά έπαιξε μέχρι τώρα το θέμα "κυάνωση" βασικό ρόλο στην επιχειρηματολογία κατά της βιομηχανίας εκμετάλλευσης χρυσού, εφόσον θα διαχειρίζονται και θα διοχετεύονται στο περιβάλλον χιλιάδες τόνοι κυανιούχου νατρίου, το οποίο στο 0,1 γραμμάριο είναι θανατηφόρο για τον άνθρωπο. Σημειώνεται αρχικά ότι η εκχύλιση στις πελώριες δεξαμενές απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού, πράγμα που αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα στην άνυδρη αυτή περιοχή. Το διάλυμα περιέχει 0,05 έως 0,1 % (500-1000 ppm) κυανιούχο νάτριο. Εφόσον το διάλυμα αυτό έχει την ικανότητα να διαλύει τα ίχνη χρυσού της τάξης 1-3 γραμμαρίων ανά τόνο πετρώματος, είναι ευνόητο ότι διασπάει και τα τοξικά χημικά στοιχεία από τα μεταλλικά ορυκτά (μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο, αντιμόνιο, βισμούθιο, τελλούριο κ.ά.). Ο πολτός μετά την χημική ανάκτηση του χρυσού θα διοχετεύεται σαν τοξικό απόβλητο σε κοντινή λίμνη τελμάτων.
Στο Πέραμα θα επεξεργάζονται 3.400 έως 3.800 τόνοι πετρώματος καθημερινώς (επί 24 ώρες). Η λίμνη τελμάτων θα δέχεται συγκεκριμένα μαζί με την υγρή φάση (στερεά : διάλυμα = 47 : 53% κ.β.) ημερησίως κατά μέσο όρο 7.700 τόνους και ετησίως 7.700 x 365 = 2.810.000 τόνους πολφό τέλματος (στοιχεία ΜΠΕ της εταιρίας, σελ. 4-28), το οποίο ύστερα από μερικά χρόνια λειτουργίας του έργου θα διαιωνιστεί σαν "αποστεγνωμένο" τοξικό ίζημα 11.900.000(!!) τόνων στη λίμνη εναπόθεσης, με το τίμημα να εξαφανιστεί ο γραφικός "Λόφος Περάματος", η περιοχή να μεταβληθεί με σεληνιακό τοπίο και οι κάτοικοι της Θράκης να κληρονομήσουν μόνο από αυτό το ορυχείο 12 εκατομμύρια (!!) τόνους δηλητηριασμένα, τοξικά μεταλλευτικά απόβλητα. Ο κάθε πολίτης ας βγάλει μόνος του συμπέρασμα τι θα κληρονομήσουν οι επόμενες γενεές εάν σύμφωνα με τις παρακάτω αναφερόμενες προθέσεις των εταιριών, πολλαπλασιαστούν τα ορυχεία με ισάριθμες λίμνες μεταλλευτικών τελμάτων.
Για την περιγραφή του έργου στο τρίτο μέρος της συνέντευξης ο κ. Μπαράς αποσιωπεί το μέγεθος του επιφανειακού ορυχείου, τις διαστάσεις της λίμνης μεταλλευτικών τελμάτων και είναι εκτός πραγματικότητας χαρακτηρίζοντας το έργο Περάματος επί λέξει σαν «προτζέκτ, το οποίο μπορεί να γίνει χωρίς να βλάψει την περιοχή». Ο κ. Μπαράς φαίνεται ότι υποτιμά τη νοημοσύνη των πολιτών της Θράκης και προσπαθεί με ανακατάρτιστες, ανακριβείς και απλοποιημένες πληροφορίες να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από τα σοβαρά προβλήματα που θα δημιουργήσει η επιζήμια αυτή βιομηχανία. Γι’ αυτό οφείλουμε εδώ να δώσουμε συγκεκριμένα στοιχεία για το προτεινόμενο έργο του Περάματος και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη γεωοικονομική εξέλιξη στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ των Νομών Ροδόπης και Έβρου.
Παραπάνω έγινε ήδη λόγος για τις διαστάσεις του επιφανειακού ορυχείου και ότι η εταιρία θα συνεχίσει την εξόρυξη σε βαθύτερο θειούχο ορίζοντα. Παράλληλα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια να επεκτείνει τις εξορυκτικές της δραστηριότητες και σε γειτονικές εμφανίσεις (βλ. παρακάτω). Οι επεκτάσεις των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων αποτελούν κατά κανόνα κύριο στόχο των εταιριών, αποσιωπούν όμως για ευνόητους λόγους το καυτό περιβαλλοντικό αυτό θέμα στα πρόθυρα των αδειοδοτήσεων.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα έχουν χαρακτηριστεί σαν „επιθερμικά συστήματα“ και οι γειτονικοί λόφοι: Οδοντωτόν και Μαυροκορυφή, 5 χλμ Δ. και 2 χλμ βορειοδυτικά αντίστοιχα από τον Λόφο Περάματος και η εμφάνιση 1,5 χλμ βόρεια Περάματος με τις χαρακτηριστικές πυριτιωμένες κορυφές ("πυριτικά καπέλα"), που με το ανάγλυφό τους χαρακτηρίζουν την ιδιαιτέρου κάλλους μορφολογία της περιοχής (τα εντυπωσιακά πυριτιωμένα βράχια π.χ. του Οδοντωτού είναι ορατά από αποστάσεις δεκάδων χιλιομέτρων). Όλες αυτές οι εμφανίσεις βρίσκονται στην ιδιάζουσα γεωτεκτονική τάφρο, την ονομαζόμενη "Τάφρο των Πετρωτών", η οποία έχει ήδη συμπεριληφθεί από την εταιρία του Περάματος στην οριοθετημένη «περιοχή άμεσης μελέτης».
Η επέκταση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων απορρέει πιο συγκεκριμένα από τις προθέσεις της εταιρίας Σαπών, τις οποίες για ευνόητους λόγους αποσιωπούσε στη δημόσια συζήτηση. Εκτός από τις δύο προτεινόμενες εξορύξεις της Οχιάς και του Αγίου Δημητρίου, είχαν χαρακτηριστεί σαν «χρυσοφόρες δομές» έξι ακόμη εμφανίσεις μεταξύ Σαπών και Συκορράχης: Σαπάναι, Γαλαξίας, Λόφος Aγ. Νικολάου, Αγ. Βαρβάρα, Αγ. Κωνταντίνος και Έβρος. Ας σημειωθεί ότι ιδιαίτερα η παραχώρηση (ΔΜΜ Ε5) της εταιρείας Σαπών σε μια έκταση 7 χιλιομέτρων από βορειοανατολικά Σαπών μέχρι Συκορράχη περιέχει πολυάριθμες "επιθερμικές" εμφανίσεις με εντυπωσιακές κορυφές από πυριτιωμένα βράχια, οι οποίες προσδίδουν ιδιαίτερη ομορφιά στο φυσικό τοπίο της ευρύτερης περιοχής. Οι πανέμορφοι αυτοί λόφοι κινδυνεύουν να πέσουν θύμα εξορύξεων εάν επιτραπεί η εγκαθίδρυση εκμετάλλευσης χρυσού στη Θράκη, οπότε σίγουρα θα επαναδραστηριοποιηθεί και η εταιρία Σαπών, οποία ενώπιον της αντίδρασης των κατοίκων της Θράκης διέκοψε τη δραστηριότητά της το 2005. Τα στοιχεία μας επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες και τους φόβους των κατοίκων της Θράκης, ότι εάν αρχίσει το πρώτο μεταλλείο θα ακολουθήσουν και άλλα και οι περιβαλλοντικές καταστροφές θα είναι ασταμάτητες και ανεπανόρθωτες. Πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε ανοιχτό ορυχείο απαιτεί δίπλα του κατά κανόνα και μία λίμνη μεταλλευτικών τελμάτων.

Το γενικό συμπέρασμα είναι:
Ο χώρος από βορειοανατολικά και ανατολικά των Σαπών μέχρι Κασσιτερές και Συκορράχη και στη νοτιοδυτική προέκταση μέχρι Πέραμα–Πετρωτά (σχεδόν μέχρι την παραλία Μεσημβρίας - Πετρωτών) αποτελεί στο σύνολο τη γνωστή "επιθερμική ζώνη" μήκους πάνω από 20 χλμ και πλάτους 3-6 χλμ. Όλος αυτός ο χώρος κινδυνεύει να γίνει μελλοντικά ένα πελώριο συγκρότημα μεταλλείων και το φυσικό τοπίο θα αντικατασταθεί από θεόρατα επιφανειακά ορυχεία, επιχωματώσεις, πλατείες, τραβέρσες, δρόμους και πελώριες λεκάνες με τοξικά μεταλλευτικά απόβλητα. Εδώ δεν πρέπει να παραληφθεί και η επιθερμική εμφάνιση Πεύκων, 15 χλμ ΒΑ της Αλεξανδρούπολης και άλλες περιοχές (π.χ. Κίρκης – Αισύμης) που σε μια τέτοια ευρεία φάση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων μπορούν να γίνουν αντικείμενα ενδιαφέροντος. Οι κάτοικοι της Θράκης πρέπει να συνειδητοποιήσουν την κατάσταση που θα επικρατεί ύστερα από ένα χρονικό διάστημα 10-20 χρόνων: Η θαυμάσια λοφώδης περιοχή από ΒΑ Σαπών μέχρι την παραλία Πετρωτών - Μεσηβρίας θα εξελιχθεί σε σκαμμένη, απογυμνωμένη και δηλητηριασμένη γη. Τα σημερινά παιδιά και εγγόνια των κατοίκων της Θράκης θα βγαίνουν τότε οπωσδήποτε στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι και διερωτώμενοι, γιατί η πολιτεία και οι γονείς τους επέτρεψαν την περιβαλλοντική αυτή καταστροφή της χώρας τους, αλλά τότε θα είναι πλέον αργά.
Για τις θέσεις εργασίας και τα σχετικά προβλήματα απασχόλησης στη Θράκη θα αναφερθούμε λεπτομερώς στο τέλος της εισήγησης αφού προηγουμένως σχολιάσουμε τις δηλώσεις του κ. Μπαρά σχετικά με την αποκατάσταση περιβάλλοντος μετά το κλείσιμο του έργου:
Ο κ. Μπαράς πρέπει να μας εξηγήσει τι εννοεί με την "κοιλότητα" δίπλα στο Λόφο Περάματος, μήπως το διπλανό ρέμα (Παλιόρεμα) ή τη λίμνη τελμάτων κατά μήκος του ρέματος;; και πως ερμηνεύεται η φράση του «"κατεβαίνοντας" ο λόφος θα "ανεβαίνει" η κοιλότητα αντικαθιστώντας τον σημερινό λόφο»;; Εάν σαν "κατέβασμα" του λόφου εννοεί τον κρατήρα εξόρυξης και σαν "ανέβασμα" τον τεράστιο όγκο του εξορυχθέντος αλεσμένου πετρώματος του λόφου που θα εναποτεθεί σαν δηλητηριασμένη τοξική λάσπη στη γειτονική λίμνη μέσα στο ρέμα, τότε ας βγάλει ο κάθε πολίτης μόνος του συμπέρασμα από τις ανεύθυνες αυτές δηλώσεις αντιπροσώπου μιας εταιρίας, η οποία επιδιώκει τόσο επικίνδυνες περιβαλλοντικές επεμβάσεις στη Θράκη.
Τα υπόλοιπα γενικά σχόλια του κ. Μπαρά περί αποκατάστασης και ελέγχων τήρησης των προδιαγραφών «σε συνεννόηση και συνεργασία με τις τοπικές αρχές» είναι γνωστά από παλαιότερα δημοσιεύματα της εταιρίας. Ο ίδιος ο κ. Μπάρας θεωρεί «ότι είναι λογικό να μην έχουμε εμπιστοσύνη στο κράτος με αυτά τα δείγματα γραφής που έχουμε μέχρι σήμερα» και αναφέρεται στο παράδειγμα του εγκαταλειμμένου μεταλλείου Κίρκης εκτοξεύοντας ένα ακόμη από τα πολλά δέλεαρ της εταιρίας: Η εταιρία να αναλάβει «προς όφελος του Δήμου» την αποκατάστασή του μεταλλείου Κίρκης «αν ξεκινήσει το έργο στο Πέραμα»(!!). Αυτό είναι ένα ακόμη παράδειγμα ότι η εταιρία υπόσχεται τα πάντα προκειμένου να πετύχει τον σκοπό της, δηλαδή την αδειοδότηση για το ξεκίνημα του έργου. Ας συνειδητοποιήσει κ. Μπαράς ότι μόνο το έργο Περάματος θα προκαλέσει πάνω από 100 φορές μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή απ’ ότι το μεταλλείο Κίρκης. Επ’ αυτού αρκεί μόνο το εξής συγκεκριμένο παράδειγμα: Ο όγκος των μεταλλευτικών τελμάτων στη λίμνη απόθεσης στο Πέραμα (11.900.000 κυβ. μέτρα) θα είναι 130 φορές μεγαλύτερος απ’ ότι στο μεταλλείο Κίρκης (90.000 κυβ. μέτρα). Το νούμερο αυτό διπλασιάζεται εάν προσθέσουμε το έργο Σαπών και υπερπολλαπλασιάζεται εάν λάβουμε υπόψη το πλήθος εξορύξεων με ισάριθμες λίμνες μεταλλευτικών τελμάτων σε μια μελλοντική εξέλιξη 10-20 ετών.
Τέλος θα σχολιάσουμε το θέμα των εργατικών θέσεων και τα προβλήματα απασχόλησης. Το θέμα αυτό αποτελεί άλλωστε το ισχυρότερο χαρτί στην επιχειρηματολογία της εταιρίας, η οποία ουσιαστικά θριαμβεύει για την οικονομική κρίση και την άνοδο της ανεργίας στη σημερινή συγκυρία. Σχετικά με το δυναμικό απασχόλησης στο έργο Περάματος ο κ. Μπαράς δηλώνει ότι «οι υπολογισμένες θέσεις είναι 190 με 210». Για ολοκληρωμένη ενημέρωση επί του θέματος συνίσταται να αναφερθούν αρχικά μερικοί προηγούμενοι αριθμοί εργατικών θέσεων εκ μέρους της εταιρίας: Σε δημοσίευμα της εταιρίας τον Απρίλιο 1999, αναφέρονται 140 θέσεις εργασίας για την «καταπολέμηση της ανεργίας στην περιοχή». Ύστερα από τις αντιδράσεις των πολιτών και τις αρνητικές αποφάσεις όλων των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης ο τότε διευθυντής της εταιρίας κ. Creg Durack σε δημοσίευμά του τον Φεβρουάριο 2003 ανέβασε τις θέσεις εργασίας σε 220. Ο κάθε πολίτης ας βγάλει μόνος του συμπέρασμα για την αυθαίρετη αυτή αύξηση των θέσεων κατά 60% με το ίδιο μέγεθος και τις ίδιες προδιαγραφές του έργου.
Ας πάρουμε λοιπόν σαν βάση το παράδειγμα των 140 θέσεων. Υποθέτουμε ότι ο αριθμός αυτός θα είναι μάλλον χαμηλότερος. Από την ειδική μεταλλευτική βιβλιογραφία, πληροφορούμαστε ότι στην οργανωτική διάρθρωση τέτοιων εργοταξίων λαμβάνονται αυστηρά μέτρα λιτότητας και οι εργασίες γίνονται με το δυνατόν ελάχιστο προσωπικό. Ειδικά οι εργασίες της εξόρυξης και μετακίνησης των πετρωμάτων θα γίνεται με τη βοήθεια πολύ μεγάλων εκσκαφέων που απαιτούν λίγους και ειδικούς χειριστές. Επιστήμονες, ειδικοί τεχνίτες και ειδικά καταρτισμένο προσωπικό θα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού όλου του έργου που εν μέρει δεν μπορεί να προσληφθεί από το Πέραμα, Σάπες και άλλους οικισμούς της περιοχής. Όλες αυτές οι σκέψεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα απασχολούνται αισθητά λιγότερα άτομα από την περιοχή, φυσικά στις πιο βαριές και ανθυγιεινές εργασίες.
Η εκμετάλλευση χρυσού θα επιφέρει όχι μόνο την περιβαλλοντική πτώχευση και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Θράκης αλλά θα έχει και αρνητική οικολογική και οικονομική εξέλιξη, όπως στη γεωργία, στην αλιεία, στον τουρισμό και σε άλλες επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Δεν θα σταθούμε στα σεληνιακά τοπία και γενικά στην καταστροφή της φύσης στη λοφώδη περιοχή του νοτιοανατολικού τμήματος της Θράκης (είναι κατά την γνώμη μας το πιο ενδιαφέρον τμήμα της Θράκης), ούτε στους άμεσους κινδύνους της δημόσιας υγείας, παρά θα αναφερθούμε μόνο σε μερικά παραδείγματα της εναπόθεσης των κυανιούχων μεταλλευτικών τελμάτων με υψηλές περιεκτικότητες σε τοξικά χημικά στοιχεία (μόλυβδο, χαλκό, ψευδάργυρο/κάδμιο, αρσενικό, τελλούριο κ.ά.). Η θεόρατη λίμνη των μεταλλευτικών τελμάτων (700.000 τετρ. μέτρα) στο νότιο τμήμα του προγραμματιζόμενου έργου Περάματος θα απέχει μόνο 3,5 χλμ από την Παραλία Μεσημβρίας. Για διαρροές, αστοχίες και θραύσεις φραγμάτων έγινε λόγος σε προηγούμενα δημοσιεύματα. Από την άλλη πλευρά η εκμετάλλευση στις Σάπες θα απειλεί τη γεωργική περιοχή βορειοανατολικά Σαπών. Διαρροές και αστοχίες στη λίμνη των μεταλλευτικών τελμάτων (στη τοποθεσία Αλογότοπος δίπλα στο Ζεστόρεμα) θα επηρεάζουν το υδρολογικό δίκτυο: Ζεστόρεμα – ποταμός Φιλιούρης (εκρέει στον Όρμο Ανοικτό), που διασχίζει ένα μεγάλο τμήμα του κάμπου Σαπών – Ξυλαγανής - Ν. Σιδηροχώρι.
Μόνο από αυτά τα παραδείγματα μπορεί ο καθ’ ένας να υπολογίσει τι σημαίνει η αναπόφευκτη δυσφήμιση και υποβάθμιση των γεωργικών προϊόντων της περιοχής Σαπών - Κομοτηνής καθώς και της αλιευτικής και τουριστικής κίνησης στην παραλιακή περιοχή: Αλεξανδρούπολη - Μαρώνεια - Φανάρι/Πόρτο Λάγος. Οι απώλειες απασχόλησης στους βασικούς και παραδοσιακούς αυτούς τομείς δεν συγκρίνονται ούτε κατ’ ελάχιστον με τις λίγες θέσεις εργασίας που υπόσχονται οι εταιρίες (και δεν θα σταθούμε στην ποιότητα των λίγων αυτών εργατικών θέσεων). Στην τελική ανάλυση, η εκμετάλλευση χρυσού θα οξύνει την ανεργία και την οικονομική κρίση και θα οδηγήσει στη περιβαλλοντική και κοινωνική πτώχευση της Θράκης.


Δρ. Κυριάκος Αρίκας
Υφηγητής Ινστιτούτου Ορυκτολογίας
Πετρογραφίας Πανεπιστημίου Αμβούργου
arikas@web.de

Βιογραφικά στοιχεία του εισηγητή:
Ο Κυριάκος Αρίκας γεννήθηκε το έτος 1941 στην Κίρκη Ν. Έβρου και έζησε μέχρι το τέλος της γυμνασιακής του εκπαίδευσης το 1960 στην Αλεξανδρούπολη. Σπούδασε και σταδιοδρόμησε στη Γερμανία (δίπλωμα γεωλογίας 1968, διατριβή διδακτορικού 1971, διατριβή υφηγεσίας 1985) και ήταν μέχρι την συνταξιοδότησή του το 2006 υφηγητής στο Ινστιτούτο Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας του Πανεπιστημίου Αμβούργου με το οποίο συνεργάζεται μέχρι σήμερα.
Ο Κ. Αρίκας είναι έμπειρος γνώστης των γεωλογικών συνθηκών στη Θράκη, διότι στα πλαίσια της ερευνητικής του δραστηριότητας ασχολήθηκε πάνω από τρεις δεκαετίες με την γεωλογία, πετρογραφία και κοιτασματολογία-γεωχημεία του νοτιοανατολικού τμήματος της Θράκης και έχει επιτηρήσει επιπλέον πολλές επιστημονικές διατριβές στις περιοχές: Σάπες - Κασσιτερά - Συκορράχη, Πέραμα - Πετρωτά, Κίρκη - Αισύμη και Λουτρά - Φέρες.